Semantics of Interpersonal Relationship in the Czech, Polish and Slovak Languages

Result code in IS VaVaI

<a href="https://www.isvavai.cz/riv?ss=detail&h=RIV%2F00216224%3A14210%2F05%3A00012820" target="_blank" >RIV/00216224:14210/05:00012820 - isvavai.cz</a>

Result on the web

—

DOI - Digital Object Identifier

—

Result language

polština

Original language name

Semantyka relacji interpersonalnych w języku czeskim, polskim i słowackim

Original language description

W przestrzeni aktu komunikacyjnego jest miarą wszystkich rzeczy jednostka ludzka. W stosunku do ja powstają zarówno podstawowe charakterystyki lokalne i temporalne, jak i relacje interpersonalne. Charakter organizujący ma tu przede wszystkim podstawowa relacja ja - ty. Zestawienie czeskich, polskich i słowackich wykładników tej relacji pokazało, że stan w czeskim i słowackim nie jest zupełnie identyczny (różnice w pradygmacie czasownikowym). Głębokie różnice w wyrażaniu podstawowego stosunku interpersonalnego występują jednak pomiędzy czeskim i słowackim a polskim. Polszczyzna dysponuje odmiennymi wykładnikami grzeczności. Ekwiwalentem czeskiej i słowackiej opozycji já/ja - vy jest w języku polskim jednak wyłącznie opozycja ja - pan, pani. Tylko środkiwchodzące w wymienione opozycje mają charakter systemowy i neutralny. Pozostałe opozycje, choć formalnie bardzo podobne do środków systemowych drugiego języka, są efektem pragmatycznie motywowanego łączenia elementów dwu różnych osób.

Czech name

Sémantika personálních vztahů v češtině, polštině a slovenštině

Czech description

V prostoru komunikačního aktu je měřítkem vždy konkrétní jedinec. Ve vztahu k já vznikají jak základní lokální a temporální charakteristiky, tak i relace interpersonální. Organizující charakter zde má především opozice já - ty. Srovnání vyjadřovacích prostředků této opozice v češtině, slovenštině a polštině ukázalo, že mezi češtinou a slovenštinou existují jen ojedinělé rozdíly ve verbálním paradigmatu, zatímco mezi zmíněnými jazyky a polštinou existují rozdíly zásadního rázu. Polština totiž disponuje zcela odlišnými prostředky k vyjadřování zdvořilosti (široký repertoár zdvořilostních zájmen, pronominální substantiva, honorifikativní verbální formy). Srovnání také ukázalo, že nelze zaměňovat systémové prostředky s transpozicemi. Ekvivalentem základníč. a slov. opozice já/ja - vy je v polštině pouze opozice ja - pan, pani. Ostatní opozice, byť formálně podobné systémovým prostředkům druhého jazyka, jsou výsledkem pragmaticky motivovaných modifikací, tj. transpozic.

Type

D - Article in proceedings

CEP classification

AI - Linguistics

OECD FORD branch

—

Project

<a href="/en/project/GP405%2F03%2FP120" target="_blank" >GP405/03/P120: Actualization functions of pronouns in Czech and Polish discourse (contrastive study)</a><br>

Continuities

P - Projekt vyzkumu a vyvoje financovany z verejnych zdroju (s odkazem do CEP)

Publication year

2005

Confidentiality

S - Úplné a pravdivé údaje o projektu nepodléhají ochraně podle zvláštních právních předpisů

Article name in the collection

Swoje i cudze. Kategorie przestrzeni w literaturach i kulturach słowiańskich. Tom 1 - Słowiańszczyzna zachodnia

ISBN

83-232-1539-1

ISSN

—

e-ISSN

—

Number of pages

11

Pages from-to

103-113

Publisher name

Wydawnictwo Naukowe UAM

Place of publication

Poznań

Event location

Poznań

Event date

Jan 1, 2004

Type of event by nationality

EUR - Evropská akce

UT code for WoS article

—