The Three Towers of the Leopoldina

Result code in IS VaVaI

<a href="https://www.isvavai.cz/riv?ss=detail&h=RIV%2F61988987%3A17250%2F24%3AA25039DZ" target="_blank" >RIV/61988987:17250/24:A25039DZ - isvavai.cz</a>

Result on the web

<a href="https://wuwr.eu/produkt/miedzy-slaskiem-a-italia-wojtyla/?_gl=1*s2gfc4*_up*MQ..*_ga*Njk0NjQ4MTc2LjE3MzQwODczNTE.*_ga_63D2FK5NPL*MTczNDA4NzM0OS4xLjAuMTczNDA4NzM0OS4wLjAuMA" target="_blank" >https://wuwr.eu/produkt/miedzy-slaskiem-a-italia-wojtyla/?_gl=1*s2gfc4*_up*MQ..*_ga*Njk0NjQ4MTc2LjE3MzQwODczNTE.*_ga_63D2FK5NPL*MTczNDA4NzM0OS4xLjAuMTczNDA4NzM0OS4wLjAuMA</a>

DOI - Digital Object Identifier

—

Result language

polština

Original language name

Trzy wieże Leopoldiny

Original language description

Trzy wieże Leopoldiny. Gmach Uniwersytetu Wrocławskiego jako symbol władzy cesarskiej we WrocławiuMonumentalny gmach Uniwersytetu Wrocławskiego to bez wątpienia największa budowla doby baroku we Wrocławiu i jedna z największych, jakie powstały w tym czasie na całym Śląsku. To wyjątkowe dzieło wzbudzało powszechny podziw już w pierwszych latach po swoim powstaniu, mimo że zrealizowana została tylko część pierwotnego projektu jezuickiej Akademii we Wrocławiu. Jej budowę przerwało bowiem wkroczenie wojsk pruskich na Śląsk w 1740 roku. Gdyby doszło do pełnej realizacji pierwotnego projektu budynku Uniwersytetu Wrocławskiego, to uzyskałby on jeszcze bardziej monumentalną architektoniczną bryłę. Jego uderzającą cechą jest umieszczenie aż trzech wież: wysokiej i strzelistej Wieży Dzwonów wznoszącej się nad centralnie usytuowaną bramą Cesarską oraz symetrycznie wobec niej usytuowanych niższych wież wieńczących dwa główne skrzydła budynku – zrealizowanej Wieży Matematycznej nad skrzydłem zachodnim i bliźniaczej niezrealizowanej Wieży Astronomicznej nad nieukończonym skrzydłem wschodnim. Nie ulega wątpliwości, że zastosowane w niezrealizowanym projekcie gmachu Uniwersytetu Wrocławskiego rozwiązanie z trzema potężnymi wieżami górującymi nad bryłą samego budynku jest unikatowe. Nie znajduje ono żadnych analogii w architekturze jezuickich kolegiów i uniwersytetów w całej Europie. Tak zdecydowanych pionowych akcentów nie posiada także żadna barokowa budowla na Śląsku. Kluczowe dla wyjaśnienia genezy trójwieżowej architektury planowanego gmachu Uniwersytetu Wrocławskiego jest uwzględnienie faktu, że ten barokowy budynek został wzniesiony częściowo na miejscu dawnego lewobrzeżnego zamku cesarskiego z wykorzystaniem jego fundamentów i murów. W dniu 26 IX 1659 roku zamek został przekazany przez cesarza Leopolda I wrocławskim jezuitom w tymczasowe użytkowanie. W zamkowych wnętrzach swoją siedzibę znalazło prowadzone przez jezuitów kolegium. Niedługo później na mocy cesarskiego dekretu z dnia 18 IV 1671 roku średniowieczna budowla została im uroczyście przekazana na własność.Najbardziej charakterystyczną cechą zamku były trzy wysokie wieże zwieńczone stożkowymi hełmami oraz krenelażem: największa usytuowana była w północno-wschodnim narożniku budowli, natomiast dwie mniejsze w północno-zachodnim narożniku oraz przy południowej bramie zamkowej. Trzywieżowa sylwetka cesarskiej rezydencji jest widoczna na większości nowożytnych planów i widoków Wrocławia. Rozpoczęcie budowy kościoła Uniwersyteckiego (1688) a później gmachu Uniwersytetu Wrocławskiego (1728) spowodowało, że średniowieczny zamek cesarski był sukcesywnie rozbierany. Jednakże skrzydło północne zamku pozostawiono (zostało rozebrane dopiero w 1851 roku), fundamenty i mury pozostałych skrzydeł średniowiecznego zamku cesarskiego nie zostały w całości usunięte, lecz częściowo włączone w architektoniczną strukturę nowych barokowych budowli. To dążenie do upodobnienia wyglądu gmachu Uniwersytetu Wrocławskiego do trzywieżowego cesarskiego zamku oraz celowe włączenie jego reliktów w strukturę nowego barokowego budynku staje się jak najbardziej zrozumiałe, gdy spojrzymy na gmach jezuickiej akademii jako ideową kontynuację cesarskiej rezydencji we Wrocławiu. Stanowił on swego rodzaju substytut cesarskiej rezydencji we Wrocławiu i monumentalny symbol władzy Habsburgów na Śląsku, dodatkowo podkreślony obecnością cesarskich orłów na planowanych trzech wieżach. Był to efekt świadomego działania wrocławskich jezuitów, którzy, zgodnie ze swoją zasadą respektowania lokalnej tradycji, z premedytacją wykorzystali fakt, że kompleks budynków uniwersyteckich został wzniesiony na miejscu dawnego cesarskiego zamku we Wrocławiu, który został przekazany przez cesarza jezuitom. Dzięki temu gmach jezuickiej akademii symbolicznie zachował status cesarskiej rezydencji, co miało ogromne ideowe znaczenie dla jezuitów w zdominowanym przez protestantów Wrocławiu.

Czech name

—

Czech description

—

Type

C - Chapter in a specialist book

CEP classification

—

OECD FORD branch

60401 - Arts, Art history

Project

—

Continuities

N - Vyzkumna aktivita podporovana z neverejnych zdroju

Publication year

2024

Confidentiality

S - Úplné a pravdivé údaje o projektu nepodléhají ochraně podle zvláštních právních předpisů

Book/collection name

Między Śląskiem a Italią : studia z historii sztuki nowożytnej dedykowane dr. Arkadiuszowi Wojtyle

ISBN

978-83-229-3844-7

Number of pages of the result

12

Pages from-to

207-218

Number of pages of the book

388

Publisher name

Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego

Place of publication

Wrocław

UT code for WoS chapter

—