A late medieval (?) sabre from an unknown locality in the old collection of the Archaeological Museum in Kraków

Kód výsledku v IS VaVaI

<a href="https://www.isvavai.cz/riv?ss=detail&h=RIV%2F49777513%3A23330%2F22%3A43971871" target="_blank" >RIV/49777513:23330/22:43971871 - isvavai.cz</a>

Výsledek na webu

<a href="http://amm.sanok.pl/18/11_AMM_XVIII_Liwoch.pdf" target="_blank" >http://amm.sanok.pl/18/11_AMM_XVIII_Liwoch.pdf</a>

DOI - Digital Object Identifier

—

Jazyk výsledku

polština

Název v původním jazyce

Późnośredniowieczna (?) szabla z miejscowości nieznanej ze zbiorów dawnych Muzeum Archeologicznego w Krakowie

Popis výsledku v původním jazyce

W Dziale Zbiorów Dawnych Muzeum Archeologicznegow Krakowie pod nrem inwentarzowym MAK/10244 przechowywana jest szabla (ryc. 1), o której pochodzeniunic nie wiadomo. Została wykuta z żelaza(stali?). Ma długą jednosieczną głownię o bardzo łagodnejkrzywiźnie, trójkątną w przekroju poprzecznym(bez zbrocza); trzpień ze środkowym jednostronnym zagłębieniemwchodzącym nieco na prawy płaz, z otworemw zagłębieniu (na ok. 1/3 długości, bliżej jelca),przy końcu spłaszczony i nieco rozszerzony; jelec(ryc. 2) zaś niemal esowaty (w poziomie), z pręta okrągławegow przekroju poprzecznym, o poszerzonychkońcach (jeden kolisty, drugi czworoboczny). Zachowałasię w dobrym stanie (brak okładziny rękojeścii może też głowicy, niewielkie ubytki powierzchniowe,ostrze nieco wyszczerbione).Chronologię omawianej szabli określić możnaz pewnym prawdopodobieństwem na drugą połowę (koniec?)XV – pierwsze dziesięciolecia (początek?) XVI w.głównie na podstawie odpowiedników – ze względuna charakterystyczny jelec – wśród mieczów, ponieważznane z publikacji podobne wyobrażenie domniemanejszabli (ryc. 3:a) ze skrzydła ołtarza „Zaśnięcia MatkiBoskiej” w Kaliszu, którego predella opatrzona jest datą14961, okazuje się nieudanym odrysem być może korda(ryc. 3:b). Dwa okazy – z okolic Słubic i z zamkuw Szczytnie – wspomnianych mieczów z esowatymijelcami ostatnio opublikowano, dość zgodnie datującje odpowiednio na sam koniec XV – początek XVI w.(Michalak, Fedyk 2021) oraz na drugą połowę XV –pierwszą ćwierć XVI w. (Strzyż 2021). Za analogieikonograficzne do omawianej szabli uznać można teżwiszącą pod lawaterzem szablę i oparty o kowadłomiecz z esowatym jelcem (ryc. 3:c) z miniatury przedstawiającejpracownię mieczowniczą w „Kodeksie BaltazaraBehema” z początku XVI w. (Miniatury… 2000,karta 291, strona bez nru).Nie ma pewności, gdzie przedstawiany egzemplarzbroni białej został wykonany, jednak nie można wykluczyć,iż w Królestwie Polskim, szable węgierskie bowiemz tego czasu wyglądają nieco inaczej (por. Kovács 1994,262-263; 2010, 270-279), a nie ma też dobrych analogiiz ziem czeskich, choć zbliżone do niego są tamtejszedługie kordy (por. Žákovský 2014). Nie jest on – niestety– pełnowartościowym źródłem archeologicznymdo dziejów oręża, jednak w wypadku skrajnie nielicznychszabel ze schyłku średniowiecza lub samego początkuczasów nowożytnych wprowadzenie do obiegunaukowego każdego okazu wydaje się ważne.

Název v anglickém jazyce

A late medieval (?) sabre from an unknown locality in the old collection of the Archaeological Museum in Kraków

Popis výsledku anglicky

The paper discusses a sabre from the collectionof the Archaeological Museum in Kraków (Inv. No. MAK/10244). No information is available on its provenance(neither the find place nor find circumstances are known).It was forged of iron (steel?) into a weapon with a verygently curved blade. The blade is triangular in its transversecross-section, while the cross-guard is S-shaped and wasmade from a rod with widened terminals. The artefactsurvived in a good condition. It can be dated to the secondhalf of the 15th – the first decades of the 16th century.

Druh

J_ost - Ostatní články v recenzovaných periodicích

CEP obor

—

OECD FORD obor

60102 - Archaeology

Projekt

—

Návaznosti

I - Institucionalni podpora na dlouhodoby koncepcni rozvoj vyzkumne organizace

Rok uplatnění

2022

Kód důvěrnosti údajů

S - Úplné a pravdivé údaje o projektu nepodléhají ochraně podle zvláštních právních předpisů

Název periodika

Acta Militaria Mediaevalia

ISSN

1895-4103

e-ISSN

—

Svazek periodika

18

Číslo periodika v rámci svazku

2022

Stát vydavatele periodika

PL - Polská republika

Počet stran výsledku

5

Strana od-do

140-144

Kód UT WoS článku

—

EID výsledku v databázi Scopus

—